Tuż po narodzinach dziecka świeżo upieczeni rodzice zmagają się z wieloma dylematami, a opieka nad maleństwem jest dla nich nie lada wyzwaniem. Rekonwalescencja mamy po porodzie, wciąż trwająca burza hormonalna i zupełnie nowe obowiązki mogą wprowadzać sprawiają, że bezgraniczna radość i miłość mieszają się z wątpliwościami i obawami. Właśnie w takich chwilach – na pomoc i rodzicom, i maluszkowi, przybywa położna środowiskowa. Czym są wizyty patronażowe położnej, jak je zorganizować i czy w ogóle są potrzebne?
Co znajdziesz w tym artykule:
Czym są wizyty patronażowe położnej?
W pierwszych tygodniach życia dziecka bardzo wielu rodziców odczuwa zarówno ogromną radość, jak i zmęczenie oraz bezradność.
Wizyty patronażowe położnej służą temu, by pomagać rodzicom oraz dziecku na początku wspólnej drogi. Zadaniem położnej jest pomoc w rozwiązywaniu problemów i dylematów w okresie połogu, udzielanie wskazówek dotyczących opieki nad dzieckiem oraz mamą oraz edukacja rodziców w zakresie pielęgnacji maluszka. Udziela ona wsparcia zarówno pod względem medycznym, jak i społecznym, a także psychologicznym.
Położna odwiedza miejsce zamieszkania rodziców, poznaje warunki życia rodziny i udziela niezbędnych wskazówek. Jednocześnie jest otwarta na wszelkie pytania oraz obawy rodziców, a także sprawuje opiekę nad kobietą w czasie połogu, monitorując jej samopoczucie, a w razie potrzeby także postęp gojenia ran poporodowych. Położna nawiązuje kontakt z całą rodziną, poznaje jej środowisko, zdobywa wiedzę niezbędną jej do pomocy i robi wszystko, by rodzice jak najlepiej odnaleźli się w nowej roli.
Zobacz także: Połóg – czego się spodziewać?
Ile jest wizyt patronażowych położnej?
Przewiduje się 4-6 wizyt patronażowej położnej, przez cały okres trwania połogu, a na pewno do ukończenia przez dziecko 8. tygodnia życia. Położna odwiedza rodzinę mniej więcej raz w tygodniu.
Warto poznać swoją położną środowiskową nieco wcześniej. Z założenia, położna powinna być osobą empatyczną i pełną ciepła, a jednocześnie doświadczoną i w pełni profesjonalną. Niestety, o ile łatwo o specjalistę, o tyle nie zawsze jego zawodowe podejście idzie w parze z przyjaznym nastawieniem. Ostatnim, czego świeżo upieczeni, przepełnieni emocjami rodzice i maluszek potrzebują, to nieprzyjemna atmosfera podczas wizyt patronażowych, które w założeniu powinny być nie tylko pomocne, ale i miłe. Dlatego warto zadbać o wybór odpowiedniej położnej środowiskowej i poznać ją (przedporodowe wizyty edykacyjne przysługują także przed porodem, od 21. tygodnia ciąży) – by mieć pewność, z jaką osobą będzie się miało kontakt w pierwszych, najważniejszych tygodniach zaraz po porodzie. Ponadto, przy znajomej osobie rodzice będą czuli się swobodniej wiedząc, że czego obie strony mogą się po sobie spodziewać.
Jak przebiega wizyta patronażowa położnej
Każda wizyta położnej środowiskowej trwa około godziny.
Podczas pierwszej wizyty położna przeprowadza wywiad dotyczący przebiegu porodu i ogólnej kondycji zdrowotnej oraz emocjonalnej mamy i maluszka. Zapoznaje się z dokumentacją dotyczącą porodu, poznaje rodzinę i warunki jej życia. Zwraca uwagę na ewentualnie niepokojące objawy, mogące być wskazaniem np. do depresji poporodowej lub zaniedbań, rozmawia o tym, jak rodzice czują się w nowej roli. Oczywiście, sprawdza również stan maluszka, np. kikut pępowinowy i przygląda się czynnościom rodziców, służąc jednocześnie pomocą.
Każda następna wizyta polega już na pomocy i wskazówkach, jeśli rodzice wyrażają jakiekolwiek wątpliwości. Położna może pokazać, jak prawidłowo karmić, kąpać i trzymać dziecko, jakich środków pielęgnacyjnych używać, sprawdza również stan zdrowia mamy – mierzy jej tętno, ciśnienie, dogląda rany po ewentualnej po cesarce, lub na życzenie kobiety także proces gojenia po nacięciu krocza, Pomaga w karmieniu piersią i rozwiązuje problemy laktacyjne. Przede wszystkim – położna jest otwarta na wszelkie pytania.
Jak zapisać się na wizytę patronażową?
Przyszli rodzice mają prawo wyboru własnej położnej środowiskowej. Mogą bowiem korzystać z prywatnej opieki – wówczas po prostu kontaktują się z wybraną osobą. Może być ona polecona przez znajomych, może to być osoba ogólnie znana w środowisku lub też polecana ze szkoły rodzenia. Wówczas warto wcześniej zgłosić do wybranej położnej chęć kontaktu po porodzie, a potem podać datę wypisu ze szpitala i umówić pierwszą wizytę.
Rodzice mogą również skorzystać z wizyty patronażowej położnej w ramach NFZ. W tym celu należy skontaktować się z placówką POZ, do której należą i podpisać deklarację, w której wskazuję się konkretną położną z tych, dostępnych w placówce.
Kobieta przy wypisie ze szpitala powinna podać imię i nazwisko swojej położnej środowiskowej. Szpital wysyła do niej zgłoszenie, a położna na zgłoszenie musi odpowiedzieć i potwierdzić objęcie kobiety i dziecka opieką.
Patronaże są obowiązkowe, rodzice nie mogą z nich zrezygnować - chodzi w nich o to, żeby dziecko po wyjściu ze szpitala było pod należytą opieką.
Jeśli kobieta nie ma położnej środowiskowej lub jej nie zna, wtedy szpital kontaktuje się z przychodnią, do której kobieta jest zapisana, żeby któraś z dostępnych położnych przyjęła pacjentkę pod opiekę.
Sprawdź również: Wybór położnej – czym się kierować?
Kiedy odbywają się wizyty patronażowe?
Pierwsza wizyta patronażowa położnej odbywa się do 48 h po opuszczeniu szpitala, dlatego tak ważne jest, by jak najszybciej zgłosić dziecko do przychodni lub skontaktować się z wybraną położną indywidualnie. Kolejne następują w ciągu 2 miesięcy życia dziecka, a umawiane są indywidualnie, zazwyczaj raz w tygodniu. Kobiecie w okresie połogu przysługuje opieka w postaci wizyt patronażowych, ale nawet po ich ustaniu, można zwrócić się do położnej o pomoc.
Może zajść sytuacja, że po kilku spotkaniach obie strony podejmą decyzję, że nie ma powodu, by przeprowadzać dalsze wizyty patronażowe położnej. Ile ich jest – zależy wyłącznie od położnej i rodziców. Z pewnością będzie ich nie mniej niż cztery, ale w wielu sytuacjach rodzice są na tyle dobrze przystosowani do życia, a maluszek w świetnej kondycji, że dalsza pomoc wydaje się zbędna. Mimo to jednak, zgodnie z prawem, nawet jeśli ustali się inaczej, kobieta ma prawo skontaktować się z położną i poprosić o kolejną wizytę.
Zazwyczaj wizyty patronażowe są wcześniej umawiane, jednak warto mieć świadomość, że położna ma prawo przyjść bez zapowiedzi, aby sprawdzić, jak wygląda sytuacja rodziców i dziecka, kiedy nie są przygotowani na wizytę. Jest to jednak tylko ewentualność, rzadko praktykowana – wszak rodzina może być po prostu nieobecna w innym niż umówionym czasie, co jest zupełnie naturalne.
Warto jednak wiedzieć, że nie można odmówić położnej pokazania dziecka czy nie wpuścić na patronaż, ma wtedy prawo zadzwonić na policję lub zgłosić sprawę do MOPR-u.
Czy można odmówić wizyty patronażowej po porodzie?
Wizyta patronażowa położnej u noworodka i rodziców jest obowiązkowa i nie można jej odmówić. W razie odmowy przyjęcia wizyty, położna ma prawo zgłosić incydent np. do opieki społecznej, ponieważ jest to sygnał, że z dzieckiem lub rodzicami może dziać się coś niepokojącego.
Co więcej – nie warto odmawiać takich wizyt. Mają one na celu wyłącznie dbanie o dobrostan mamy i dziecka. Nawet mając już doświadczenie jako rodzic, zawsze warto uzyskać opinię i poradę od specjalisty, rozwiać wszelkie wątpliwości, a nawet utwierdzić się w przekonaniu, że wszystko idzie w dobrym kierunku. Warto też wiedzieć, że położna, choć wnikliwie obserwuje maluszka, rodziców i otoczenie, nie ocenia po niesprzątniętym praniu czy braku ciasta i kawy na stole. To przede wszystkim osoba stworzona do pomocy, dla wsparcia, nie zaś dla rzucania kłód pod nogi. Warto więc wybrać odpowiednią położną, pozytywnie się nastawić i, w razie potrzeby, zapisać sobie wszystko, o co warto ją zapytać.
Źródła:
M. Zydorek, B.Gawęda, A. Michalik i in., Opieka nad położnicą i noworodkiem w środowisku domowym w okresie połogu, [w:]Studia Medyczne 2009; 13; 59-67, [online:] https://studiamedyczne.ujk.edu.pl/doc/StudiaMed_13_net.pdf#page=59, str. 59, 61.
G. Iwanowicz-Palus, J. Krysa, A. Bień, Rola położnej rodzinnej w Polsce, [w:] Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2013, Tom 19, Nr 3, 272–278, [online:] file:///C:/Users/48693/Downloads/73193_CC-BY-NC_2013.pdf, str. 274