Dieta dwulatka – co powinno jeść 2-letnie dziecko?

Żywienie 2-latka – podstawowe zasady

Jakie aspekty żywienia można uznać za szczególnie ważne w żywieniu 2-latka? Planując dietę dziecka zwróć uwagę na wymienione poniżej kwestie.

Ilość i regularność posiłków

Dziecko w wieku 2 lat powinno spożywać dziennie 3 główne posiłki (śniadanie, obiad i kolację) oraz 1-2 mniejsze (II śniadanie i/lub podwieczorek). Ważne, by posiłki były równomiernie rozłożone w ciągu dnia, a przerwy między nimi trwały około 2-3 godziny. Kolację warto podawać dziecku nie później niż 2 godziny przed porą snu, a śniadanie niedługo po przebudzeniu.

Urozmaicenie diety – różnorodność produktów i konsystencji posiłków

Wybór różnorodnych produktów z poszczególnych grup żywności jest ważny dla zapewnienia dziecku całej gamy składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego rozwoju. Natomiast podawanie żywności o zróżnicowanej konsystencji (w tym zawierającej kawałki do gryzienia) pomaga w budowaniu akceptacji jedzenia różnorodnych tekstur, co ma znaczenie dla zwiększania gamy produktów, które maluch chętnie je.

Jakość i bezpieczeństwo żywności

Uważa się, że w czasie pierwszych 3 lat życia organizm jest najbardziej wrażliwy na niekorzystne dla zdrowia składniki zawarte w żywności. W związku z tym warto wybierać dla dziecka produkty ze sprawdzonych źródeł. Szczególnie wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa, zgodnie z wymogami prawnymi, musi spełniać żywność należąca do kategorii żywności dla niemowląt i małych dzieci.

Zbilansowanie diety

Dieta dziecka powinna uwzględniać różnorodne grupy produktów: warzywa i owoce, produkty zbożowe, produkty zawierające białkooraz tłuszcze. Nie można zapominać także o podawaniu maluchowi mleka i produktów mlecznych.

Co powinno jeść 2-letnie dziecko?

Przyjrzyjmy się najważniejszym grupom produktów, które powinny znaleźć się w codziennej diecie 2-letniego dziecka.

Warzywa i owoce w diecie 2-letniego dziecka

Różnorodne owoce i warzywa powinny być składnikiem każdego posiłku w diecie dziecka w wieku 2 lat. Warto dbać, by na talerzu malucha znalazły się różnorodne produkty z tej grupy:

• Jabłka, morele, brzoskwinie, nektarynki, truskawki, wiśnie, czereśnie, porzeczki, maliny, śliwki, jagody, borówki, mandarynki, pomarańcze, kiwi, banany, arbuzy, ananasy, mango i inne.
• Brokuły, kalafior, szpinak, sałata, cukinia, kalarepa, dynia, fasolka szparagowa, groszek cukrowy, kapusta, cebula, marchew, pietruszka, por, bakłażan, papryka, pomidor, rzodkiewka i inne.

Dwuletniemu dziecku możemy podawać także pieczarki i inne grzyby hodowlane (np. boczniaki), jednak nie należy oferować posiłków zawierających grzyby leśne.

W dziennej diecie dwulatka zaleca się uwzględniać łącznie co najmniej 5 porcji warzyw i owoców, z czego przewagę ilościową powinny mieć warzywa. Za porcję warzyw lub owoców dla dziecka w tym wieku uznaje się ilość odpowiadającą mniej więcej 2 łyżkom posiekanych produktów.

Produkty skrobiowe w diecie 2-letniego dziecka

W diecie 2-latka warto wykorzystać m.in. następujące produkty zbożowe i skrobiowe:

• Kaszki zbożowe – owsiane, jęczmienne, orkiszowe, ryżowe i inne,
• Pieczywo,
• Ryż,
• Kasze,
• Mąki,
• Płatki zbożowe, np. owsiane, jaglane,
• Ziemniaki, bataty.

Dziennie zaleca się podawać dziecku 5 porcji produktów zbożowych, a więc powinny się one znaleźć w każdym posiłku. Orientacyjna wielkość jednej porcji dla 2-latka to 5 łyżek przygotowanej kaszki lub ugotowanego makaronu, 1 nieduży ziemniak albo 1 mała kromka chleba.

Mleko i produkty mleczne w diecie 2-letniego dziecka

Mleko i produkty mleczne są ważnym źródłem wapnia w diecie dziecka. Dwulatek może nadal otrzymywać ten składnik wraz z mlekiem mamy lub mlekiem modyfikowanym typu Junior. Oprócz tego w diecie uwzględnia się mleko krowie oraz inne produkty mleczne, takie jak:

• Jogurt naturalny,
• Maślanka,
• Kefir,
• Sery.

W ciągu dnia 2-latkowi należy podawać co najmniej 3 porcje produktów mlecznych. Za 1 porcję uznaje się w przybliżeniu równowartość około ½ szklanki mleka z piersi, mleka modyfikowanego, mleka krowiego czy jogurtu albo 2 łyżki startego sera.

Produkty białkowe w diecie 2-letniego dziecka

Produkty białkowe stanowią kolejną z podstawowych grup żywności w diecie dziecka. Poza proteinami dostarczają one ważne składniki mineralne, m.in. żelazo i cynk. W posiłkach 2-latka warto uwzględniać produkty białkowe, takie jak:

• Mięso, najlepiej chude części,
• Ryby, zarówno chude, jak i tłuste,
• Jaja,
• Nasiona roślin strączkowych – soję (np. w postaci tofu), soczewicę, fasolę, ciecierzycę, bób.

Porcja produktów białkowych dla 2-latka to mniej więcej równowartość 30 g mięsa lub ryby (czyli około 2 łyżek po posiekaniu), pół jajka lub około 3 łyżek ugotowanych strączków. Produkty z tej grupy warto podawać dziecku 2 razy dziennie. Warto mieć również na uwadze, że w jadłospisie 2-latka co najmniej 2 razy w tygodniu zaleca się uwzględniać ryby.

Tłuszcze w diecie 2-letniego dziecka

Tłuszcze są niezbędnym składnikiem diety dziecka. Dwuletnie maluchy otrzymują je częściowo w postaci naturalnie występującej w żywności, takiej jak mleko i sery, mięso czy tłuste ryby, jednak w niektórych posiłkach warto również uwzględniać niewielki dodatek typowo wysokotłuszczowych produktów. Źródłami tłuszczów w diecie malucha mogą być:

• Oleje roślinne,
• Masło,
• Orzechy i pestki,
• Awokado.

Jak komponować jadłospis 2-letniego dziecka?

Zbilansowany jadłospis 2-letniego dziecka możemy skomponować np. według poniższego schematu:

• Śniadanie: 1 porcja owoców, 1 porcja produktów zbożowych, 1 porcja produktów mlecznych + niewielki dodatek tłuszczu, np. mleczna kaszka owsiana z posiekanymi truskawkami i mielonymi migdałami.
• II śniadanie: 1 porcja warzyw, 1 porcja produktów zbożowych, 1 porcja produktów białkowych, np. omlecik z warzywami i pieczywem.
• Obiad: 1 porcja warzyw, 1 porcja produktów zbożowych, 1 porcja produktów białkowych + niewielki dodatek tłuszczu, np. pulpecik drobiowy w sosie pomidorowym, gotowany ziemniak, surówka ze startej marchewki i pora z odrobiną oleju rzepakowego.
• Podwieczorek: 1 porcja owoców, 1 porcja produktów zbożowych, 1 porcja produktów mlecznych, np. jogurt naturalny zmiksowany z brzoskwinią bez skóry + chrupki kukurydziane.
• Kolacja: 1 porcja warzyw, 1 porcja produktów zbożowych, 1 porcja produktów mlecznych, dodatek tłuszczu, np. makaron z duszonymi posiekanymi warzywami (np. bakłażanem, brokułem, cukinią, papryką) i serem feta, z dodatkiem odrobiny oliwy z oliwek.

Co i ile powinno pić 2-letnie dziecko?

Dziecko w wieku 2 lat potrzebuje codziennie około 6-8 kubeczków płynów o pojemności 150 ml. Odpowiednim dla dwulatka napojem jest przede wszystkim woda. Mleko również można traktować jako sposób na pokrycie zapotrzebowania na płyny, jednak zaleca się oferować je tylko w ramach posiłków, a nie pomiędzy nimi. Podobnie należy podejść do podawania dziecku soków, przy czym ilość tych produktów powinno się znacznie ograniczać (do maksymalnie 120 ml dziennie) ze względu na wysoką zawartość cukrów.

Produkty stwarzające ryzyko zadławienia

Jednym z ważnych aspektów zapewnienia bezpieczeństwa żywności dla małych dzieci jest unikanie podawania produktów, których spożycie może wiązać się z ryzykiem zadławienia. Za szczególnie groźne uznaje się produkty o okrągłym kształcie oraz w twardych kawałkach. Ze względu na ryzyko zadławienia nie zaleca się podawać dwulatkom:

• Pokrojonych w dużą kostkę twardych surowych owoców i warzyw, np. jabłka, marchwi, kalarepy (lepiej przed podaniem zetrzeć je na tarce),
• Podawanych w całości winogron, borówek, wiśni (bez pestki), pomidorków koktajlowych (można pokroić je na kawałki i podać bezpiecznie w mniejszych częściach),
• Nieugotowanych i nienamoczonych suszonych owoców, np. rodzynek,
• Orzechów i nasion w całości lub posiekanych, a także nierozsmarowanych past z orzechów (można podawać pasty z orzechów rozsmarowane cienko na innym produkcie, a także orzechy i nasiona zmielone na proszek),
• Dużych twardych ziaren zbóż, np. kaszy pęczak,
• Serów pokrojonych w kostkę,
• Fasoli, ciecierzycy i innych nasion roślin strączkowych w całych ziarnach (w całości można podawać soczewicę ze względu na małą średnicę; inne strączki warto uwzględniać w postaci lekko rozdrobnionej lub zmiksowanej),
• Zielonych liści w całości (można posiekać je przed podaniem dziecku),
• Parówek w całości, niepokrojonych na małe kawałki,
• Twardych i/lub kleistych cukierków lub batoników, gumy do żucia, żelków,
• Popcornu, precelków, chipsów, kruchych ciastek.

Dwuletnie dziecko nie chce jeść – co robić?

Wiek od około 2 do 6 lat jest czasem, gdy wielu rodziców obserwuje bardzo dużą zmienność w apetycie dziecka. Wielkość porcji może znacznie różnić na przestrzeni poszczególnych dni i tygodni. Ponadto w tym okresie często mamy do czynienia z wybiórczością jedzenia. Dziecko wielokrotnie może całkowicie odmawiać spożycia posiłków. Jak postępować, gdy 2-latek nie chce jeść lub je tylko małe porcje?

• Po pierwsze, nigdy nie zmuszaj dziecka do jedzenia.
• Pamiętaj, by zachowywać przerwy między posiłkami. Nie podawaj dziecku jedzenia więcej niż 5 razy dziennie. Ponadto nie oferuj dziecku słodkich napojów (w tym soków) pomiędzy posiłkami.
• Podawaj małe objętościowo porcje posiłków. Możesz zaoferować dokładkę, kiedy dziecko zje już potrawę.
• Unikaj obecności „rozpraszaczy” w postaci telewizji, telefonów, czy zabawek dziecka w czasie posiłków.
• Ogranicz czas posiłków do około 30 minut. Jeśli dziecko nie jest zainteresowane spożyciem przygotowanego jedzenia, możesz jeszcze skrócić czas, który spędzi przy stole.
• Kontynuuj podawanie 2-latkowi urozmaiconej żywność, powtarzaj ekspozycje na produkty, których wcześniej maluch nie chciał jeść, a jednocześnie pozwól mu decydować, czy i ile ich spożyje. Kilkukrotne podanie tego samego produktu znacznie zwiększa szanse, że dziecko w końcu je zaakceptuje i polubi.
• Unikaj podawania dziecku produktów zawierających cukier, miód,
• Pamiętaj, że głównym wyznacznikiem tego, czy maluch je wystarczająco do pokrycia swoich potrzeb, jest właściwy rozwój fizyczny. Jeśli dziecko w długoterminowej perspektywie ma odpowiednie przyrosty masy i wysokości ciała oraz nie występują u niego żadne niepokojące objawy, nie trzeba martwić się o wielkość spożywanych przez nie porcji posiłków.

Dieta dwulatka – o czym warto pamiętać?

Żywienie dwulatka czasami może stanowić wyzwanie. Niezależnie od odmawiania przez dziecko spożywania wielu produktów, ostatecznie jednak to po stronie rodzica leży świadomy wybór, co i kiedy podawać – i na tym warto się skupić, pozwalając maluchowi zdecydować, czy zje dany produkt oraz ile go spożyje. Rzadkie oferowanie nowych lub wartościowych pod kątem odżywczym produktów często wynika z założenia przez rodzica, że maluch-niejadek i tak ich nie zje. Oferowanie różnorodnej żywności jest jednak jedynym sposobem, by z czasem dieta dziecka stała się bardziej urozmaicona i przez to także bogata w potrzebne dziecku składniki pokarmowe.

Źródła:

1. Mrukowicz J., Weker. H., Rachtan-Janicka J. (2024) Żywienie dzieci po 2. roku życia, [w:] Szajewska H., Horvath A. (red.) (2024) Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Wydanie II, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/zywienie-dzieci-zdrowych/kompendium/344872,zywienie-dzieci-po-2-roku-zycia.
2. British Nutrition Foundation (2019) 5532 a-day. Perfect portions for little tums (1-4 years), https://www.nutrition.org.uk/media/oufg1pbd/5532-booklet-sept21.pdf.
3. Weker H., Rowicka G., Dyląg H. i wsp. (2020) Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych, Instytut Matki i Dziecka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, dostęp: https://imid.med.pl/files/imid/Do%20pobrania/Poradnik%20%C5%BCywienia%20dzieci_1-3_IMiD_FINAL.pdf.
4. Rychlik, E., Stoś, K., Woźniak, A. (red.) (2024) Normy żywienia dla populacji Polski, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2025/02/Normy-zywienia-dla-populacji-Polski-1-1.pdf.
5. Centers for Disease Control and Prevention (2024) Choking Hazards, Infant and Toddler Nutrition, dostęp: https://www.cdc.gov/infant-toddler-nutrition/foods-and-drinks/choking-hazards.html.
6. American Academy of Pediatrics (2024) Choking Prevention for Babies & Children, dostęp: https://www.healthychildren.org/English/health-issues/injuries-emergencies/Pages/Choking-Prevention.aspx.
7. Harris G., Mason S. (2017) Are There Sensitive Periods for Food Acceptance in Infancy?, Current Nutrition Reports, 6(2): 190-196, dostęp: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28596932/.
8. Levene I. R., Williams A. (2018) Fifteen-minute consultation: The healthy child: “My child is a fussy eater!”, Archives of Disease in Childhood – Education and Practice, 103: 71-78, dostęp: https://ep.bmj.com/content/103/2/71.
9. Leung A. K. C., Marchand V., Sauve R. S. (2012) The “picky eater”: The toddler or preschooler who does not eat, Pediatrics Child Health, 17(8): 455-457, dostęp: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3474391/.