Większość kobiet już na początkowym etapie ciąży dowiaduje się, jaki poród jest planowany – naturalny czy przez ciecie cesarskie. Jednak są sytuacje, w których początkowe plany mogą ulec zmianie – zarówno na etapie ciąży, tuż przed rozwiązaniem czy w trakcie porodu. Wszystko zależy od stanu zdrowia kobiety i dziecka i jego ułożenia w macicy. Jeśli bowiem nie będzie ono odpowiednie – szybko może rozwiać „marzenia” o określonym sposobie porodu. Co w przypadku, kiedy dziecko jest ułożone pośladkowo? Czy stanowi to wskazanie do porodu naturalnego czy przez cesarskie cięcie?
Co znajdziesz w tym artykule:
Ułożenie miednicowe płodu
Zazwyczaj około 32-34 tygodnia cięży dziecko w łonie matki przybiera położenie główkowe – jego głowa, cięższa niż reszta ciała, siłą grawitacji ciągnie malucha w dół, w kierunku szyjki macicy, dzięki czemu ma on idealne ułożenie, by przejść przez kanał rodny. Zazwyczaj samoistny obrót dziecka może się odbywać do mniej więcej 37 tygodnia ciąży. Jego prawdopodobieństwo spada jednak w kolejnych tygodniach – jest ono bowiem coraz większe i trudniej mu wykonywać określone ruchy, a z czasem staje się wręcz niemożliwy. Dziecko może pozostać w położeniu poprzecznym lub – najczęściej, bo w około 3-4% przypadków - miednicowym.
Wyróżnia się trzy warianty położenia miednicowego, w zależności od tego, która część ciała dziecka jest przodująca.
Położenie miednicowe zupełne
Oznacza, że dziecko ma pozycję odwrotną do główkowej – przy kanale rodnym znajdują się jego pośladki, ale nóżki są zgięte, więc jego uda i stópki leżą blisko ujścia szyjki macicy. Dziecko może także wyglądać, jakby siedziało „po turecku”. Taka pozycja jest najkorzystniejsza w kontekście porodu dla matki i dziecka.
Położenie miednicowe niezupełne :
Tutaj mamy 3 rodzaje:
- pośladkowe: przy wejściu do kanału rodnego znajdują się pośladki dziecka, ale jego nóżki są wyprostowane, a stópki ułożone przy twarzy;
- kolankowe: przy wejściu do kanału rodnego są kolanka dziecka – dziecko „klęczy” w środku macicy;
- stópkowe: nad ujściem kanału są stópki dziecka, dziecko ma wyprostowane nóżki
oraz stópkowe kolankowe: tej sytuacji przoduje, czyli znajduje się najbliżej ujścia szyjki macicy stópka lub kolanko.
Ułożenie dziecka w brzuchu jest widoczne na badaniu USG, ale można także samemu rozpoznać je po ruchach malucha. Przy położeniu główkowym ruchy dziecka oraz jego kopnięcia wyczuwalne są na żebrach, zaś pępek i brzuch mocno wystają. Odczuwalne kopanie w dolnych częściach brzucha oznacza zaś położenie pośladkowe. Warto zwrócić uwagę również na czkawkę dziecka, która dość często dotyka maluchy w brzuchu. Jeśli jest wyczuwalna w górnych partiach brzucha, oznacza to, że dziecko skierowane jest pośladkami w dół.
Trudno powiedzieć, dlaczego nie wszystkie dzieci przybierają fizjologiczną – główkową – pozycję do porodu. Wpływ na to mogą mieć m.in. wady dziecka powodujące zaburzenia jego ruchliwości, duża masa dziecka, wady macicy, mało- lub wielowodzie czy łożysko przodujące.
Czasami, jeśli lekarze nie widzą przeciwwskazań, a przyszła mama jest nastawiona na poród drogami natury, mogą oni wykonać obrót zewnętrzny dziecka. Wówczas doświadczeni specjaliści pod kontrolą USG próbują dłońmi obrócić dziecko do położenia główkowego. Takie działanie można podjąć tylko po 37 tygodniu ciąży, ponieważ może ono przyspieszyć akcję porodową.
Dowiedz się również: Diagnostyka okołoporodowa
Czy można samodzielnie zmienić pozycję dziecka w brzuchu?
Jeśli ciąża przebiega prawidłowo i badania nie wykazują żadnych przyczyn tego, dlaczego dziecko pod koniec ciąży nadal nie jest skierowane główką w dół, oznacza to, że najprawdopodobniej… po prostu jest mu tak wygodnie.
Istnieje kilka teorii o tym, że można samodzielnie wpłynąć na pozycję dziecka.
Nie są one jednak wiarygodne, a czasami niosą ryzyko dla ciężarnej, stąd nie zaleca się praktykować. Polecamy zatem uzbroić się w cierpliwość i pozwolić naturze robić swoje.
Poród pośladkowy siłami natury – jak wygląda? Przebieg porodu pośladkowego
Zazwyczaj jakikolwiek rodzaj położenia miednicowego jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. Nie wynika to jednak z „wygody” lekarzy, ale przede wszystkim z zagrożeń, jakie wiążą się z porodem naturalnym przy innym niż główkowe położenie dziecka.
Jak wygląda poród pośladkowy? Główka dziecka jest największą częścią jego ciała, ale przy ułożeniu pośladkowym przez kanał rodny najpierw będą przechodziły pośladki. Oznacza to, rodząca się na końcu porodu głowa będzie miała problem, aby wskoczyć we właściwy sposób w kanał rodny.
Przy porodzie główkowym brak postępu porodu oznacza zazwyczaj, że dziecko jest jeszcze całe „w środku”, a więc można podjąć decyzję o cesarskim cięciu. Jeśli natomiast przy położeniu pośladkowym pupa, nóżki oraz tułów dziecka wyjdą, zaś główka zostanie w środku macicy– wykonanie cesarskiego cięcia staje się wyjątkowo trudne i nie jest praktykowane. W tej sytuacji lekarz udziela pomocy ręcznej przy rodzeniu główki, dzięki czemu poród ma szanse się ukończyć.
Należy mieć świadomość, że poród pośladkowy należy do porodów bardzo wysokiego ryzyka, dlatego obecnie ułożenie miednicowe dziecka, nawet w przypadku ułożenia zupełnego, jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia, bez podejmowania prób porodu siłami natury.
Powikłania po porodzie pośladkowym
Niestety, trzeba liczyć się z powikłaniami, do jakich może prowadzić poród pośladkowy. Co to znaczy?
Poród pośladkowy jest ryzykowny dla dziecka. Może dojść bowiem do zaklinowania główki dziecka w kanale rodnym,[Magdalena1] co wiąże się z niedotlenieniem. Wąski kanał może prowadzić także do ciężkiego urazu główki dziecka, co z kolei może mieć swoje konsekwencje w postaci problemów rozwojowych w przyszłości, możliwe są również urazy barków.
Poród pośladkowy jest o wiele trudniejszy dla rodzącej kobiety, choć nie wiąże się z większymi powikłaniami dla niej niż w przypadku porodu przy ułożeniu główkowym dziecka. Może zajść konieczność wykonania większego nacięcia krocza, co oznacza dłuższą i być może bardziej uciążliwą rekonwalescencję po porodzie, sam poród również może być dłuższy, ale nie stanowi niebezpieczeństwa dla matki.
Poród siłami natury w przypadku położenia pośladkowego ma również swoje zalety, dokładnie takie same, jak każdy poród naturalny. Przede wszystkim maluch nabiera większej odporności poprzez kontakt z florą bakteryjną matki. Jednak ryzyko powikłań okołoporodowych jest jednocześnie o wiele większe. Czy zatem kobieta powinna się upierać, by rodzić naturalnie przy porodzie pośladkowym? Zdecydowanie powinna zaufać lekarzowi.
Sprawdź także: Przyjęcie do szpitala i prawa rodzącej
Czy ułożenie miednicowe jest wskazaniem do cięcia cesarskiego?
Położenie pośladkowe dziecka stanowi znaczne utrudnienie, jeśli chodzi o poród naturalny. Obecnie w przypadku pierworódek zaleca się rozwiązanie ciąży poprzez cesarskie cięcie. Jeśli jednak jest to kolejna ciąża kobiety, przyszła mama ma szeroką miednice, a dziecko nie jest zbyt duże , a do tego położenie miednicowe jest zupełne – można rozważać poród naturalny, choć – jak zostało wspomniane - mimo wszystko, ze względu na możliwość wystąpienia wielu groźnych powikłań szczególnie dla dziecka, zaleca się rozwiązywanie ciąż z położeniem miednicowym dziecka poprzez cesarskie cięcie.
Źródła:
a) J. Kubicki, Poród w położeniu miednicowym płodu – fizjologia czy patologia? Rozważania historyczne, [online:] https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/5097/%5b2014.2.8%5d%20Janusz%20Kubicki_1.pdf?sequence=1&isAllowed=y dostęp: 03.01.2023
b) D. Skrypnik, K. Musialik, K. Skrypnik, Wskazania do cięcia cesarskiego według NICE, [online:] https://www.ginekologiaipoloznictwo.com/articles/indications--for--caesarian--section--according--to--nice.pdf, str. 32, dostęp: 03.01.2023