Prawidłowe stężenie witaminy D3 we krwi rocznego dziecka ma duże znaczenie dla jego rozwoju fizycznego (przede wszystkim budowy układu kostnego) oraz odporności organizmu. Warto, by każdy rodzic upewnił się, że maluch otrzymuje ten składnik w wystarczającej ilości. Sprawdź, jaka ilość witaminy D3 jest odpowiednia dla rocznego dziecka.
Co znajdziesz w tym artykule:
- 1.Jaką rolę witamina D3 pełni w organizmie rocznego dziecka?
- 2.Źródła witaminy D3 dla rocznego dziecka
- 3.Czym może skutkować zbyt niska podaż witaminy D u rocznego dziecka?
- 4.Czy można przedawkować witaminę D?
- 5.Ile jednostek witaminy D3 podawać rocznemu dziecku?
- 6.Jakie preparaty witaminy D wybierać dla rocznego dziecka?
- 7.Czy suplementacja witaminy D3 u rocznego dziecka jest potrzebna przez cały rok?
Jaką rolę witamina D3 pełni w organizmie rocznego dziecka?
Witamina D jest jednym ze związków kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka. Odpowiada w dużym stopniu za wchłanianie wapnia z podawanego maluchowi mleka i żywności uzupełniającej. Tym samym ma znaczenie dla prawidłowego rozwoju kości – wapń stanowi główny budulec, niezbędny do tworzenia i utrzymywania ich prawidłowej struktury.
Witamina D jest również ważna dla aktywności układu immunologicznego – odgrywa więc rolę m.in. w ochronie organizmu dziecka przed chorobami infekcyjnymi. Ponadto wpływa na regulację wydzielania hormonów odpowiadających za utrzymywanie prawidłowego ciśnienia tętniczego, a także właściwego stężenia glukozy we krwi.
Skąd organizm rocznego dziecka może czerpać witaminę D w wystarczającej ilości dla optymalnego funkcjonowania? Przyjrzyjmy się głównym źródłom tej substancji.
Źródła witaminy D3 dla rocznego dziecka
Dbając o wystarczającą podaż witaminy D3 dla rocznego dziecka, możemy korzystać z połączenia różnych źródeł:
- Żywności naturalnie zawierającej witaminę D. Do produktów z tej kategorii należą przede wszystkim mleko mamy, a także tłuste ryby, jaja oraz – w mniejszej ilości - nabiał. Żaden rodzaj żywności naturalnej nie dostarcza jednak wystarczającej ilości witaminy D, by przy zwyczajowym spożyciu w wystarczającym stopniu pokryć potrzeby rocznego dziecka. Szacuje się, że przeciętna dieta dostarcza około 20% zapotrzebowania na tę witaminę.
- Żywności wzbogaconej. Niektóre produkty wykorzystywane w żywieniu małych dzieci uzupełniane są w witaminę D. Można znaleźć ją m.in. w składzie mleka modyfikowanego oraz kaszek mlecznych dla niemowląt i małych dzieci.
- Syntezy skórnej pod wpływem promieniowania UV. Organizm człowieka ma zdolność do samodzielnej produkcji aktywnej formy witaminy D w wyniku ekspozycji na światło słoneczne. Ilość tej substancji, która może zostać wytworzona, w dużym stopniu zależy m.in. od pory roku oraz trybu życia. Warto pamiętać, że małe dziecko należy co do zasady chronić przed znaczącą ekspozycją na światło słoneczne, dlatego ilość wytwarzanej w ten sposób witaminy D uważa się za niedostateczną dla pokrycia potrzeb organizmu. Przyczyniają się do tego także inne czynniki, m.in. współczesny styl życia, w którym spędza się relatywnie mało czasu na zewnątrz, stosowanie filtrów UV dla ochrony skóry, a także wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza.
- Preparatów witaminy D. Ich podawanie jest zalecane w przypadku większości maluchów, ponieważ pozwala uzupełnić zapotrzebowanie na witaminę D, które trudno zrealizować tylko za pomocą diety (o ile w żywieniu nie są regularnie wykorzystywane produkty wzbogacane w jej znaczącą ilość) i ekspozycji na światło słoneczne.
Czym może skutkować zbyt niska podaż witaminy D u rocznego dziecka?
Zadbanie o wystarczającą podaż witaminy D ma duże znaczenie dla zdrowia i rozwoju dziecka. Zbyt niskie stężenie tej substancji we krwi malucha może prowadzić do:
- Wystąpienia krzywicy, czyli choroby związanej z zaburzeniami mineralizacji kości, ich rozmiękczeniem i deformacją, często skutkującej także opóźnieniem wzrastania,
- Osłabienia aktywności układu immunologicznego i zwiększenia podatności dziecka na infekcje.
Czy można przedawkować witaminę D?
Trzeba zdawać sobie sprawę, że witamina D kumuluje się w organizmie, dlatego w jej przypadku zasada „im więcej, tym lepiej” nie ma zastosowania. Przyjęcie przez dziecko nadmiaru witaminy D zsuplementów diety lub żywności wzbogacanej może prowadzić do osiągnięcia toksycznego stężenia tej substancji we krwi, związanego m.in. z groźnymi dla zdrowia zaburzeniami elektrolitowymi. Dlatego warto zadbać o świadome dopasowanie dawki witaminy D do potrzeb dziecka.
Jednocześnie należy wspomnieć, że duże spożycie produktów naturalnie zawierających tę witaminę oraz długi czas ekspozycji na promieniowanie słoneczne nie prowadzi do przedawkowania nadmiaru tej witaminy. Zalecane dla ogólnej populacji dawki witaminy D (w podziale na wiek) również uznaje się za bezpieczne do stosowania, bez potwierdzania badaniami statusu witaminy D we krwi. Uważać powinniśmy przede wszystkim, jeśli dziecko jednocześnie spożywa żywność wzbogaconą o witaminę D i regularnie przyjmuje suplementy diety ją zawierające (w szczególności w wysokich dawkach).
Ile jednostek witaminy D3 podawać rocznemu dziecku?
Ogólne zalecenia mówią, że odpowiednia dawka witaminy D po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia powinna być dostosowana do podaży tej substancji z dietą. Całkowite zapotrzebowanie określa się jako 600 jednostek międzynarodowych (IU), co odpowiada 15 μg na dobę.
Dla przykładu, maluch spożywający mleko modyfikowane typu Junior w zalecanej ilości 400-500 ml dziennie, może wraz z tym produktem pokryć zapotrzebowanie na ten składnik nawet w 50-100% (w zależności od wybranej mieszanki mlecznej). Mleko mamy również stanowi istotne źródło witaminy D. Pediatra na podstawie wywiadu może ocenić zawartość tej substancji w zwyczajowej diecie dziecka i na tej podstawie pomóc dobrać odpowiednią dawkę preparatu.
Wykonywanie badań przesiewowych na stężenie witaminy D przed rozpoczęciem lub w trakcie suplementacji nie jest rutynowo zalecane, ale może być potrzebne u maluchów w grupach ryzyka niedoboru tego składnika, w tym:
- Dzieci alergią na białka mleka krowiego,
- Dzieci, u których stosuje się dietę wegańską lub wegetariańską,
- Dzieci z atopowym zapaleniem skóry,
- Dzieci z astmą,
- Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,
- Dzieci z chorobami układu sercowo-naczyniowego,
- Dzieci leczonych szpitalnie.
Badanie u tych maluchów może pomóc m.in. w indywidualnym dobraniu odpowiedniej dla nich dawki preparatu.
Jakie preparaty witaminy D wybierać dla rocznego dziecka?
W celu uzupełnienia zapotrzebowania zaleca się podawać rocznemu dziecku preparaty cholekalcyferolu, które mogą mieć postać kropelek, aerozoli lub kapsułek typu twist-off. Mogą mieć one status leku albo suplementu diety.
Czy suplementacja witaminy D3 u rocznego dziecka jest potrzebna przez cały rok?
Ze względu na fakt, że nie zaleca się w znaczącym stopniu narażać rocznego dziecka na ekspozycję na promieniowanie słoneczne w miesiącach wiosenno-letnich, uważa się, że suplementację witaminy D należy prowadzić przez cały rok. Zazwyczaj podaje się więc maluchowi preparaty tej substancji w takiej samej dawce niezależnie od pory roku.
Źródła:
- Kuciński J., Fryska Z., Wołejko A. i wsp. (2023) Aktualne zalecenia w Polsce dotyczące suplementacji witaminy D, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 29(4): 277-282, dostęp: https://www.monz.pl/pdf-176079-98027?filename=Aktualne%20zalecenia%20w.pdf.
- Sosnowska C. (2023) Wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D- aktualizacja z 2023 r. w Polsce, Standardy Medyczne/Pediatria, 20: 365-374, dostęp: https://www.standardy.pl/artykuly/id/1966.
- National Institutes of Health (2025) Vitamin D. Fact Sheet for Health Professionals, dostęp: https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/.
- Rychlik, E., Stoś, K., Woźniak, A. (red.) (2024) Normy żywienia dla populacji Polski, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2025/02/Normy-zywienia-dla-populacji-Polski-1-1.pdf.