Higiena odciągania pokarmu oraz sposób, w jaki go przechowujesz i podajesz, są niezwykle istotne dla zdrowia Twojego dziecka.
Co znajdziesz w tym artykule:
Aby odciągnięte mleko mamy zachowało swoje wartości odżywcze i było odpowiednie dla niemowlęcia, pokarm należy odciągać bezpiecznie, w sprzyjających warunkach.
Mama, która decyduje się na odciąganie pokarmu, powinna wcześniej dowiedzieć się, na czym polega higiena odciągania pokarmu i jak długo można przechowywać mleko matki.
Dzięki znajomości kilku ważnych zasad zadbasz o to, by zachować niepowtarzalny skład i wartości odżywcze mleka mamy oraz by w pokarmie nie doszło do rozwinięcia się szkodliwej flory bakteryjnej. Utrzymaniu jakości Twojego pokarmu sprzyjają nie tylko warunki odciągania i przechowywania pokarmu, ale też sposób podania go dziecku.
Ręczne odciąganie pokarmu
By ręcznie odciągnąć pokarm, mama potrzebuje odrobiny czasu i cierpliwości. Bardzo ważne jest, by była zrelaksowana – dzięki temu pobudzi do działania hormony oksytocynę i prolaktynę, odpowiedzialne za produkowanie i spływanie pokarmu z piersi. W takiej chwili pomoże czuła myśl o maleństwie, wspomnienie jego bliskości i ciepła.
Odciąganie pokarmu nigdy nie powinno boleć, masaż piersi powinien być delikatny. Jeżeli odczuwasz ból, zmień ucisk lub pozycję palców.
Zrelaksowana mama powinna usiąść wygodnie z przygotowanym wcześniej specjalnym pojemnikiem lub wyparzonym słoiczkiem. Następnie powinna ułożyć odpowiednio palce na piersi tak, by znajdowały się na granicy otoczki i wyczuwały delikatne zgrubienia pod skórą (to przewody mleczne). W tym miejscu należy położyć palec wskazujący, a po przeciwnej stronie piersi kciuk. Można też ułożyć kciuk i palec wskazujący odwrotnie. Pozostałe palce lub druga ręka podtrzymuje pierś.
Aby odciągnąć pokarm, trzeba masować piersi – cofnąć palce w stronę klatki piersiowej, zbliżyć je do siebie, a następnie przesuwać z powrotem, lekko do przodu, zwalniając jednocześnie ucisk. Ruchy masujące należy powtarzać, aż pokarm zacznie wypływać z przewodów mlecznych.
Odciąganie pokarmu za pomocą laktatora
Przy pomocy laktatora odciąganie pokarmu jest szybsze i łatwiejsze. Mamy mogą odciągać mleko w ciągu dnia, dzięki czemu unikną gromadzenia się nadmiaru pokarmu w piersiach, a w dalszej konsekwencji, ich obrzmienia piersi.
Na rynku dostępne są różne rodzaje laktatorów – ręczne oraz elektryczne, które posiadają dodatkową funkcję masażu imitującego ssanie dziecka. Laktator musi być utrzymywany w czystości, nie mogą się w nim osadzać resztki mleka, które mogą stać się źródłem bakterii.
Odciąganie mleka przy użyciu laktatora, również nie może sprawiać mamie bólu. Tak jak w przypadku odciągania ręcznego, złe samopoczucie wstrzymuje wytwarzanie hormonów niezbędnych do produkcji mleka
Przeczytaj również
Gdzie odciągać pokarm?
Pomieszczenie, w którym mama odciąga pokarm, powinno być czyste i komfortowe. Jeśli zamierzasz odciągać pokarm poza domem – np. w pracy, sprawdź wcześniej, czy firma zapewnia pokój dla karmiących mam.
Jeśli odciągasz pokarm poza domem, powinnaś też zadbać o odpowiednie warunki przechowywania mleka podczas transportu. Warto np. zaopatrzyć się w torbę izotermiczną na ściągnięte mleko.
Odciąganie pokarmu nie powinno odbywać się w toalecie lub pomieszczeniu, w którym nie ma bieżącej wody. Nie musisz co prawda myć piersi tuż przed ściągnięciem mleka (wystarczy codzienne mycie całego ciała wodą i bezzapachowym mydłem), za to powinnaś dokładnie umyć ręce. Pamiętaj również o wyczyszczeniu paznokci.
Jak zadbać o akcesoria do odciągania pokarmu?
Szczególną uwagę trzeba zwrócić na sterylność akcesoriów do odciągania, przechowywania i podawania dziecku pokarmu, jeśli odciągane mleko jest przeznaczone dla wcześniaka.
Na początku cały proces odciągania i przechowywania pokarmu może wydać Ci się trudny i pracochłonny. Z czasem jednak opanujesz go do perfekcji. Pomyśl o podziale obowiązków i nie bierz wszystkiego na siebie – Ty np. możesz zająć się odciąganiem, a ktoś inny sterylizacją akcesoriów czy podawaniem dziecku Twojego mleka
Dziecko urodzone przed planowanym terminem ma bardzo niedojrzały układ odpornościowy. Dlatego, by zapewnić noworodkowi czysty, bezpieczny pokarm, najlepiej używać jednorazowych akcesoriów. Jeśli nie jest to możliwe, akcesoria należy za każdym razem dokładnie umyć, a potem dodatkowo zdezynfekować (wyparzyć).
Trzeba dokładnie umyć, a następnie wypłukać wszystkie elementy akcesoriów po ich rozłożeniu – można to zrobić ciepłą wodą z płynem do naczyń lub w zmywarce w temp. 60ºC (sprawdź w instrukcji laktatora, jaki sposób mycia zaleca producent).
Po umyciu i wypłukaniu wyparz wszystko wrzątkiem lub w kuchence mikrofalowej w specjalnej torebce do wyparzania. Kiedy już wysuszysz akcesoria, zamknij je w szczelny, sterylny pojemnik.
Jeśli Twoje dziecko urodziło się o czasie i ukończyło już 1. miesiąc życia – dezynfekować (wyparzać) akcesoria możesz rzadziej. Dla dwumiesięcznego dziecka wystarczy raz dziennie, dla trzymiesięcznego lub starszego – 2-3 razy w tygodniu.
Pojemniki do odciągniętego pokarmu
Pojemniki, w których będziesz przechowywać pokarm, powinny posiadać atest do przechowywania żywności i nie zawierać bisfenolu A (BPA free). Jeśli chcesz uniknąć pracochłonnego mycia i sterylizacji pojemników, możesz zaopatrzyć się w jednorazowe torebki (1 torebka = 1 porcja pokarmu).
Jak długo można przechowywać mleko matki?
Wszystko zależy od warunków, w jakich będziesz przechowywać swoje mleko i czy Twoje dziecko jest wcześniakiem, czy urodziło się w planowanym terminie. Poniższa tabela pomoże Ci wybrać właściwy sposób:
Na podstawie: Nehring-Gugulska M, Osuch K., Odciąganie i przechowywanie mleka kobiecego, [w:] Karmienie piersią w teorii i praktyce, Nehring-Gugulska M, Żukowska-Rubik M, Pietkiewicz A. (red.), Kraków 2012.
Jeden pojemnik (lub torebka) powinna odpowiadać jednej porcji mleka dziecka (odpowiednio mniejszej dla noworodka i większej dla starszego niemowlęcia), by niepotrzebnie nie tracić pokarmu. Niezjedzonych resztek nie należy przechowywać – trzeba je wylać!. Każdy pojemnik (lub torebkę) oznacz datą i godziną odciągnięcia pokarmu
Pamiętaj też o ważnych zasadach higieny przechowywania pokarmu:
- Pokarm można zamrozić tylko raz.
- Nie mieszaj pokarmu rozmrożonego ze świeżo odciągniętym. Łączyć możesz porcje pokarmu odciągnięte w ciągu ostatnich 12 godzin, pod warunkiem, że wcześniej schłodziłaś je do tej samej temperatury.
Higiena podawania odciągniętego pokarmu
Akcesoria (np. butelkę, smoczek, kubek itd.) do karmienia dziecka myj i sterylizuj tak, jak akcesoria do odciągania pokarmu (patrz wyżej).
Jeśli pokarm przechowujesz w temperaturze pokojowej, nie musisz go podgrzewać – zwłaszcza gdy podajesz go dziecku od razu po odciągnięciu. Natomiast ten z lodówki powinnaś podgrzać.
Jak rozmrażać zamrożony pokarm? Przede wszystkim nie rób tego w kuchence mikrofalowej, gazowej czy elektrycznej! Włóż zamrożony pokarm na półkę w lodówce na 12 godzin (maksymalnie możesz go przechowywać jeszcze przez 24 godziny), następnie wyjmij na godzinę, by nabrał temperatury pokojowej.
Możesz także podgrzać wyjęty z zamrażarki pokarm w letniej wodzie, uważając, by woda nie dostała się do mleka. Taki pokarm możesz przechować w temperaturze pokojowej jeszcze przez 4 godziny przed podaniem. Wygodnym rozwiązaniem będzie także specjalny podgrzewacz do butelek z opcją rozmrażania pokarmu.
Mleko, które podajesz dziecku, powinno mieć przynajmniej temperaturę pokojową, optymalna temperatura pokarmu to 37ºC. Jeśli dopuścisz do zagotowania mleka, straci ono swoje wartości odżywcze.
Powodzenia!